تقویم هجری قمری

از دانشنامه‌ی اسلامی

تقویم هجری قمری، تقویم دینی مسلمانان جهان است. مبدأ این تقویم، اول ماه محرم سالی است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از مکه معظمه به مدینه منوره هجرت فرمودند.

بر اساس‌ روایتی ‌منسوب‌ به‌ رسول‌ اکرم‌ (صلی الله علیه و آله) که‌ افراد متعددی‌ چون‌ طبری‌ و سیوطی‌ نقل‌ کرده‌اند، آن‌ حضرت‌ در هنگام‌ ورود به‌ مدینه‌ دستور وضع‌ تقویم و گاه‌شماری‌ هجری‌ قمری‌ با مبدأ همان‌ زمان‌ ورود یعنی‌ ابتدای‌ ماه ربیع‌الاول‌ را صادر کردند.

اما به‌ نقل‌ بسیاری‌ از مورخان‌ و نویسندگان‌ دیگر، در یکی‌ از سالهای‌ شانزدهم‌، هفدهم‌ یا هجدهم‌ هجری‌ و به‌ دستور خلیفه‌ دوم‌ در جلسه‌ای‌ که‌ به‌ منظور وضع‌ گاه‌شماری ‌برای‌ سرزمین های‌ اسلامی‌ برپا شده‌ بود، پس‌ از رد چند نظر مختلف‌، تقویم هجری‌ قمری‌ با مبدأ اول‌ محرم‌ سالی‌ که‌ هجرت‌ رسول‌ اکرم‌ در آن‌ رخ‌ داده‌ بود (۱۶ ژوئیه‌ ۶۲۲ میلادی‌) رسمیت‌ یافت‌. بر این‌ اساس‌، دو ماه ‌از سال‌ اول‌ هجری‌ (از اول‌ محرم‌ تا اول‌ ربیع‌الاول‌ که‌ هجرت‌ رخ‌ داد)، پیش‌ از آن که‌ واقعه‌ هجرت‌ پیامبر صورت‌ گرفته‌ باشد، جزو سال‌ اول‌ هجری‌ قمری‌ محسوب‌ شد.

در تقویم هجری قمری، یک سال شامل ۱۲ ماه قمری است که به ‌ترتیب عبارتند از:

تاریخ اول هر ماه با رؤیت هلال ماه نو در شامگاه روز بیست و نهم یا سی اُم ماه قبل به ثبوت می‌رسد. با این حساب‌، تعداد شبانه‌روزهای هر ماه قمری که برابر با مدت زمان بین دو رؤیت متوالی هلال ماه نو است، ۲۹ یا ۳۰ شبانه‌روز گرفته می‌شود.

******

روز های سال قمری
برای مشاهده صفحه مربوط به هر روز بر روی آن کلیک کنید.
محرم ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
صفر ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
ربیع الاول ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
ربیع الثانی ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
جمادی الاول ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
جمادی الثانی ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
رجب ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
شعبان ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
رمضان ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
شوال ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
ذی القعده ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)
ذی الحجه ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ (۳۰)


پانویس

  1. تاریخ طبری، ج‌۳، ص‌۱۲۵۰.
  2. برای‌ آگاهی‌ از منابع ‌متعدد تاریخی‌ درباره‌ این‌ واقعه‌ و نظر مخالفان‌ و موافقان‌ آن، نک: عاملی‌، ج‌ ۳، ص‌ ۳۲-۵۸.
  3. تاریخ تقویم در ایران و کشورهای اسلامی، مرکز تقویم دانشگاه تهران، بخش گاه‌ شماری‌ در کشورهای‌ عربی‌
  4. تقویم هجری قمری، مرکز تقویم دانشگاه تهران(۱۴ شهریور ۱۳۹۱).